:::::::::::::::
Phần 1: Chủ đề
Chủ đề phim Vương Gia Vệ có thể tóm tắt trong 2 từ : ký ức và thân phận. Trong quá trình tìm kiếm thân phận, các nhân vật tạo nên những ký ức. Trong lúc chạy trốn ký ức, các nhân vật lại xây dựng thân phận. Thân phận và ký ức trong phim Vương cứ đan xen như thế mãi, tạo nên những câu chuyện dài không điểm dừng …
Thân phận
“Đó là truyền thuyết về một loài chim không có chân. Nó cứ bay mãi bay mãi, không ngừng nghỉ. Nếu mệt, nó sẽ ngủ trong khi đang bay. Nó sẽ ngủ trong gió. Loài chim đó chỉ dừng chân một lần duy nhất trong đời … Lúc nó dừng chân cũng là lúc nó chết.”
(Days of being wild)
Đó là câu chuyện về những con chim không có chân, hay những con người lang thang suốt cuộc đời của họ. Yuddy trong “Days of being wild”, Fly trong “As Tears Go By”, Ho Wo Ping trong “Happy Together”, Âu Dương Phong và Hoàng Dược Sư trong “Ashes of Times” và cả Mo trong “2046”, đều là những con chim không có chân của Vương Gia Vệ.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ ngày mai sẽ làm gì”(As Tears Go By)
Họ không có nơi đi, cũng không có nơi đến. Cả cuộc đời là một chuỗi dài lang thang không định hướng. Có những lúc họ ghé tạm vào nơi này, hay dừng chân với người kia. Nhưng rồi cuối cùng họ cũng sẽ ra đi vì lang thang là bản tính của họ, lang thang là thân phận của họ.
“Anh ấy là vậy, anh ấy đối với người con gái nào cũng vậy” (Days of being wild)
Nhưng tận sâu bên trong, liệu những con chim không chân ấy có thực sự có được cuộc sống “happy-go-lucky” hay không? Hoàng Dược Sư đã uống bình rượu để quên hết mọi thứ, để trở thành loài chim không chân, đến cuối cùng vẫn trở về Đào hoa đảo để ngắm loài hoa gợi nhớ đến người mình yêu. Ho Wo Ping cứ đến rồi đi, để cuối cùng lại quay về căn phòng ngày xưa chờ người mình yêu quay lại. Trong mỗi con chim không chân ấy đều có một nơi mơ ước, nơi mà họ khao khát được đến, được ở mãi nhưng lại không tài nào đến được. Có khi là do số phận, có khi là do quá khứ, có lúc là do chính bản thân họ không xác định rõ được nơi đó … cho đến khi chết.
“Tôi cứ nghĩ người mẹ đã bỏ rơi tôi là người tôi yêu thương nhất, nhưng đến lúc này tôi biết là không phải. Người tôi yêu nhất là cô ấy, một cô gái bình thường, …" (Days of being wild)
“Tôi muốn trở về nhà. Ở quê nhà tôi, mùa này, hoa đào nở đẹp lắm”(Ashes of Times)
Đối lập với những con-chim-không-chân trên là những người-ở-lại. Hiệp sĩ mù của Ashes of Times, Lai Yiu Fai của Happy Together, và hầu hết các nhân vật nữ trong phim Vương Gia Vệ.
Nhân vật hiệp sĩ mù trong Ashes of Times có lẽ là nhân vật điển hình cho loại người-ở-lại, dù chính anh là người ra đi. Anh ra đi vì biết vợ mình yêu bạn mình. Nhưng lòng anh thì chưa bao giờ rời khỏi nơi ấy.
“Tôi sớm biết mình sẽ mù, tôi muốn về nhà trước khi không còn thấy gì nữa để ngắm hoa đào. Ở quê nhà tôi, mùa này, hoa đào đẹp lắm”(Ashes of Times)
Đối với họ - những người ở lại - dẫu chỉ là một lần thôi cũng đủ. Một lần để nhìn lại người vợ yêu của mình. Một lần để yêu nhau thật sự chứ không phải chỉ là đổi chác. Một lần để dìu nhau trong điệu nhạc Rumba. Một lần để lại mua hộp nước dứa cho người mình yêu. Thế nhưng …
“Cô ấy cứ đi tìm một loài chim không có chân ... Cô ấy nói đó là người duy nhất cô yêu trong suốt cuộc đời”(2046)
Người hiệp sĩ mù không thể trở về quê nhà. Bai Ling không bao giờ nghe được tiếng yêu từ Chow. Lai cuối cùng cũng quay về Hong Kong. Đó phải chăng là thân phận của họ, mù quáng chạy theo loài chim ấy để rồi mãi mãi sống trong những thất vọng …
“Tôi luôn nghĩ 1 phút rồi sẽ trôi qua. Nhưng đôi khi nó thực sự ở lại. Có 1 lần, 1 người đã chỉ vào đồng hồ và nói với tôi, vì một phút này mà anh ấy sẽ nhớ tôi mãi mãi. Thật hạnh phúc khi nghe điều đó. Nhưng giờ tôi nhìn vào đồng hồ của mình và tự nhủ rằng tôi phải quên người đàn ông đó.”(Days of being wild)
“Cô ấy có yêu tôi không?” (2046)
Đó là câu hỏi thường trực trong phim Vương Gia Vệ. Cô ấy có yêu tôi không? Anh ấy có yêu tôi không? Và những câu hỏi đó … thường không được trả lời.
Không trả lời vì không muốn thừa nhận: “Chúng ta sẽ không bao giờ như họ”(In the mood for love)
Không trả lời vì sợ bị tổn thương: “Tôi sớm học được rằng cách tốt nhất để không bị bỏ rơi là bỏ rơi trước” (Ashes of times)
Không trả lời có khi đơn giản là vì … không yêu: “Tôi dần nhận ra rằng cô ấy không trả lời không phải vì phản ứng chậm, hay vì máy móc hư hỏng, mà đơn giản là vì cô ấy không yêu tôi” (2046)
Người được hỏi không dám hoặc không muốn trả lời. Người hỏi càng không thể bỏ qua. Và đó chính là khởi nguồn của ký ức …
Ký ức
“Có người nói rằng nếu bạn buộc phải bỏ mất thứ gì, cách tốt nhất để lưu giữ nó là hãy giữ trong ký ức của bạn”(Ashes of Times)
Bất luận mang trên mình thân phận nào, các nhân vật của Vương Gia Vệ đều có một điểm chung: bị ám ảnh bởi quá khứ.
“Rồi tôi cũng đã uống phần còn lại của bình rượu đó. Và tôi nhận ra rằng đó chỉ là một trò đùa khác của cô ấy. Tôi vẫn tiếp tục công việc của mình, và vẫn nhìn ra sa mạc”(Ashes of Times)
Bình rượu mà người chị dâu đã tặng cho Tây Độc, thứ rượu “happy-go-lucky” giúp người ta quên hết mọi quá khứ, chẳng qua là một trò đùa. Cũng vậy, chuyến tàu rời khỏi 2046 cứ kéo dài mãi, hết ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác. Nhân vật trong phim Vương Gia Vệ cứ cố gắng trốn tránh, cự tuyệt với quá khứ, nhưng càng cự tuyệt càng đau đớn, càng trốn tránh càng ám ảnh. Đến cuối cùng “sau lưng sa mạc vẫn chỉ là sa mạc”, ký ức không mất đi, mà chỉ làm cho bản thân càng thêm …
… Dằn vặt
“Nếu có thêm một vé nữa, liệu em có đi với tôi không?
Nếu có thêm một vé nữa, liệu anh có đi với em không?”(In the mood for love)
… Nuối tiếc
“Ngày xưa tôi đã từng nắm được hạnh phúc trong tay”(2046)
… Ân hận
“Tôi từng nghĩ mình là người chiến thắng, cho đến một ngày tôi nhìn mình trong gương và thấy khuôn mặt của một kẻ thất bại. Tôi đã đánh mất người tôi yêu nhất trong khoảng thời gian đẹp nhất của đời mình” (Ashes of times)
“Nếu một ngày nào đó em có thể quên được quá khứ, hãy đến tìm tôi”(2046)
Sự ám ảnh của ký ức đã làm thay đổi thân phận của các nhân vật. Không thể dứt bỏ quá khứ, Hoàng Dược Sư đã khước từ Mộ Dung Yến, Hoàng trở thành Đông Tà, Mộ Dung Yên - Yến trở thành Độc cô cầu bại. Không thể dứt bỏ quá khứ, Yuddy cứ yêu rồi bỏ, bỏ rồi yêu, cuối cùng vẫn mãi là con chim không chân. Không thể dứt bỏ quá khứ, Chow đã tàn nhẫn với Bai Ling, Bai Ling ra đi, Chow cũng ra đi. Không thể dứt bỏ quá khứ, Tô Lệ Trân mới không đi theo Chow, …
Không dứt bỏ được quá khứ, họ mãi mãi trở thành những con chim không có chân. Bay đi để quên quá khứ, nhưng thực chất lại chỉ là những nỗ lực vô vọng để tìm lại quá khứ trong hiện tại.
Không dứt bỏ được quá khứ, họ mãi trở thành những người ở lại. Ôm ấp hình ảnh của ký ức, nhưng chẳng bao giờ có thể có lại những hình ảnh đó lần nữa.
“Nếu ký ức có thể lưu giữ, tôi hy vọng nó sẽ không bao giờ mất đi. Nếu nó buộc phải biến mất vào một ngày nào đó, tôi hy vọng ngày đó hãy là 10 ngàn năm sau”(Chungking Express)
Ký ức và thân phận: hình ảnh của Hong Kong
Hình ảnh về ký ức và thân phận của các nhân vật trong phim Vương Gia Vệ, xét ở một khía cạnh nào đó, đều là hình ảnh của Hong Kong. Về ký ức, đó là Hong Kong của ai? Ai là mẹ đẻ, ai là mẹ nuôi? Là người thắng, hay kẻ bại ? Là kẻ từ bỏ hay người bị từ bỏ. Về thân phận, đó là Hong Kong của Á hay Âu ? Hong Kong đến hay đi ? Hong Kong của quá khứ hay tương lai ? Tất cả đều không được trả lời, mà chỉ là một cảm giác bất an dai dẳng.
No comments:
Post a Comment